Op twitter schreef ik ‘Eigenlijk zou je #PGB ook voor huiswerk, onderwijsvaardigheden en motivatie moeten kunnen gebruiken. Leren met #autisme gaat echt anders.’ Vevolgens werd er gevraagd om uitleg. Iets wat ik graag wil geven, maar erg lastig is in 140 leestekens.
Wij hebben drie pubers met autisme, waarvan een met adhd. Het naar school gaan is al sinds groep 1 basisonderwijs een klus vol weerstand en onbegrip. Op de basisschool lukt het nog redelijk om je kind naar school te krijgen en te helpen met huiswerk, maar eenmaal op het voortgezet onderwijs verandert er het een en ander. Kinderen gaan de pubertijd in, en kunnen dan soms weinig van hun ouders waarderen. De overgang van basis onderwijs naar voortgezet is lastig omdat het een grote verandering is. En juist die veranderingen zijn voor kinderen met autisme zo lastig. Veranderingen maken ze angstig, en angst haalt de motivatie naar beneden. Angst kan heel sterk wezen, en motivatie verzwakken. Ouders kunnen hun kind aanmoedigen, proberen de angst weg te nemen of te verzwakken en proberen hun kind te motiveren. Autisme en angst gaan vaak samen, waarbij communicatie een belangrijk gegeven is. Communiceren met je puber is belangrijk, maar kennis hebben van autisme ook. Op school wordt er heel veel gecommuniceerd, en op het voortgezet onderwijs worden er hoge verwachtingen bij het kind neergelegd. Kinderen moeten samenwerken, zelfstandig opdrachten uitvoeren, zich met gemak kunnen verplaatsen van de ene plek naar de andere plek, en schakelen van het ene vak naar het andere vak. Onze jongens hebben hier veel moeite mee, en hebben begeleiding, sturing en ondersteuning nodig. Zo vertelde onze zoon dat ze voor zijn gevoel erg vaak film kijken op school. Hij vind dat zinloos en zonde van de tijd. tenslotte komt hij op school om iets te leren. Wat hij nodig heeft is uitleg over het verband tussen de film en de les op dat moment. Verbanden leggen is soms moeilijk, vooral als de interesse voor het onderwerp er ook niet is.
Soms is het lastig om de boeken door te werken, 2 boeken te combineren, met tekst en opdrachten, plaatjes en teksten onderscheiden, en de inhoud van de vraag goed te begrijpen. Ik merk dat mijn zoon het nodig heeft om plaatjes en teksten uit elkaar te halen. Sommige zinnen worden gesplitst en zelfs het voorlezen wordt beter opgenomen, dan het zelf lezen. Daarnaast vind onze oudste zoon het onzin en tijdverspilling om wiskundesommen helemaal uit te werken op papier, als je ook het goede antwoord weet op te schrijven. Kinderen met autisme hebben soms een uitgesproken mening maar kunnen ook erg onzeker worden als ze de juiste gegevens niet bij elkaar gesprokkeld krijgen, omdat ze niet goed begrijpen wat er gevraagd wordt of omdat de concentratie even op is.
Vervolgens vergt het maken van een opdracht, planning en organisatie. Welke opdracht moet je maken, hoeveel tijd heb je er voor, wat wordt er precies bedoeld of verwacht, wat heb je nodig, mag je tussendoor wat vragen, hoe ga je beginnen en wanneer moet het af zijn. Dat geldt ook voor zelfstandig werken. Als hen niet duidelijk verteld wordt wat ze moeten doen en hoe ze het kunnen doen, kan het zijn dat het kind de computer aanzet en vervolgens verzand in Facebook. Zelfstandig werken kan door moeite met plannen en organiseren erg moeilijk zijn, waardoor ze de motivatie en concentratie kwijtraken.
Vervolgens krijgen ze huiswerk mee, wat ze moeten noteren in een agenda, waarvan verwacht wordt dat ze die goed beheersen en de opdrachten kunnen uitvoeren. Eenmaal thuis, is thuis en hebben ze vaak tijd en ruimte nodig om te ontladen. Een dag op school is voor sommige kinderen met autisme een dagtaak met heel hard werken. Want we hebben het nog niet gehad over bewegen door school, de positieve en negatieve prikkels die zij opdoen in de lokalen en op de gangen, en alle informatie die verwerkt moet worden. Informatie die zij verbaal en nonverbaal meekrijgen van de leerkrachten en klasgenoten. Iedereen communiceert op zijn eigen manier, de een wat vriendelijk, de ander met grapjes of toch meer autoritair. De ene leerkracht gebruikt veel spreekwoorden en de ander metaforen of symbolen. De ene klasgenoot, is stil en hoor je bijna niet, de ander is boos, of maakt grapjes. Emoties van de ander herkennen is vaak moeilijk, en dan is het ook nog lastig te ontcijferen voor wie het grapje bedoeld was, of op wie de klasgenoot opeens zo boos is.
Eenmaal weer thuis wacht het huiswerk, waarbij sommige kinderen met autisme vinden dat schoolwerk op school gemaakt hoort te worden en dat thuis, thuis is. Thuis en school staan voor 2 verschillende dingen, die soms moeizaam gecombineerd kunnen worden. Zo heeft een van onze jongens moeite met eten op school. Eten doe je thuis, maar niet op school.
De stof wordt wat moeilijker op het voortgezet onderwijs, iets waar vele ouders van pubers tegen aanlopen op het voortgezet onderwijs. Ouders beheersen de stof niet meer.
Ok zien sommige pubers hun ouders als belachelijke individuen, die zich overal mee bemoeien en het hemd van de lijf vragen. Pubers die niet door hun vader of moeder geholpen wil worden, gewoon omdat het niet cool is.
Maar pubers met autisme hebben vaak moeite met het starten en maken van hun huiswerk. Ook deze ouders proberen ze hulp aan te bieden, hen aan te sturen en te motiveren. Toch als je dan iemand van buitenaf kan inhuren van de PGB die kennis heeft van ‘autileren’, dan wil het vaak nog lukken. Ja, ook bij kinderen met autisme kunnen vreemden ogen dwingen, maar meestal gaat het om de manier van communiceren, kennis van autisme en de manier van het aanbieden van hulp. Twee van onze zoons leert op een andere locatie in plaats van thuis, omdat zij zich thuis moeizaam kunnen concentreren, omdat ze afgeleid worden door hun omgeving . Hun huiswerkbegeleider bereid het huiswerk voor door middel van de zinnen te splitsen en onnodige taal eruit te halen, helpt ze met plannen en organiseren door middel van een takenplanner en een weekplanner. Ze lezen bepaalde opdrachten voor, en leggen het verband tussen een film en de lesstof uit.
Ze gebruiken de interesse van het kind in de lesstof. Zo werkt een van onze jongens in de hengelsportwinkel. Wat genoeg stof bevat binnen de economie les.
Als school en onderwijs duidelijker en begrijpelijker is voor hen, zullen ze mogelijk meer gemotiveerd zijn om stappen te maken. Maar zolang het onderwijs te weinig kennis heeft van autisme, te hoge verwachtingen en te veel prikkels heeft, en bepaalde lesstof niet kan aanpassen, zullen sommige kinderen met autisme meer hulp nodig hebben dan andere.
En juist dan zou het zo mooi zijn als de PGB hier ook voor ingezet kan worden. Het helpt hen in hun ontwikkeling en richting zelfstandigheid. Want hoe fijn is het als je zelf aan een vertrouwd en veilig persoon, hulp kan vragen gericht op je behoefte, of omdat die persoon weet waar jou valkuilen liggen, en je kunnen helpen deze te ontlopen. Onze oudste zoon kan moeilijk hulp vragen, gewoon omdat hij niet herkent dat hij een probleem heeft, en pas als er geen oplossingen zijn, beseft dat hij een probleem heeft. Vaak is het dan al te laat, speelt angst parten en vermijd hij het probleem door een weg te lopen. Hij heeft iemand nodig die hem helpt problemen te herkennen, en vervolgens hoe hier mee om te gaan. Er zijn geweldige zelfstandige hulpverleners die dit prima kunnen. alleen ze mogen voor huiswerkbegeleiding en voor schoolvaardigheden niet bekostigd worden uit het PGB. En dat terwijl school zo’n belangrijk onderdeel van het leven is!