Vaak zien we bepaald gedrag bij een kind wat ons niet aanstaat. Meestal reageren we op negatief gedrag en vergeten we op positief gedrag te reageren. Als een kind op school boos onder zijn tafel zit en potloden breekt, dan is hier iets aan de hand. Je kan het negeren en het zien als lastig en moeilijk gedrag, maar je kan ook bedenken: Waarom …laat dit kind dit gedrag zien? Met bepaald gedrag probeert een kind jou iets te vertellen, wat weet het niet precies, en daarom heeft het jou als volwassenen nodig om hier uit te komen.
Kijk niet alleen maar naar het gedrag van het kind, maar bekijk ook wat er vooraf gebeurd, en wat het kind jou met dit gedrag verteld. Gedrag is vaak het gevolg van gevoelens en gedachtes. Het is goed om het niet zelf voor het kind in te vullen, maar vraag er naar. Benoem het gedrag wat je ziet, en vraag wat er aan de hand is. “Ik zie dat je boos bent en dat je potloden breekt, wat is er aan de hand?”
Het kind voelt zich gehoord en kan daar proberen een antwoord op te geven. Misschien zal het zeggen: “Niks!” Maar vraag dan voorzichtig door. Welke emotie zie je bij het kind, benoem deze ook, welke mogelijke gedachtes kunnen er in het hoofd omgaan? Als het kind zich veilig genoeg voelt, zal het met antwoorden komen, en probeer samen naar oplossingen te zoeken. Als je gedrag negeert en bestempeld als lastig, zal het kind zich steeds onveiliger en onbegrepen gaan voelen, en moeilijk gedrag vertonen.
Het kind voelt zich gehoord en kan daar proberen een antwoord op te geven. Misschien zal het zeggen: “Niks!” Maar vraag dan voorzichtig door. Welke emotie zie je bij het kind, benoem deze ook, welke mogelijke gedachtes kunnen er in het hoofd omgaan? Als het kind zich veilig genoeg voelt, zal het met antwoorden komen, en probeer samen naar oplossingen te zoeken. Als je gedrag negeert en bestempeld als lastig, zal het kind zich steeds onveiliger en onbegrepen gaan voelen, en moeilijk gedrag vertonen.
Uiteindelijk zal de communicatie en het gedrag escaleren en moet er vervolgens hard gewerkt worden aan veiligheid, respect, vertrouwen en begrip. Dit kost tijd, maar geeft ook een enorme deuk in het vertrouwen van het kind. Als je een kwartier tijd maakt voor een gesprekje, waarbij je voornamelijk luistert en observeert en het kind helpt verwoorden wat er speelt, dan bouw je vertrouwen op, en zal het kind jou ook steeds makkelijker gaan benaderen als het problemen heeft. Maak je geen tijd, dan kan het soms uren, dagen duren voordat de relatie zich weer hersteld. In hoever je hersteld kan zeggen, want een breuk in het vertrouwen poets je niet zomaar weg.